Bornova: İzmir’in Gözde İlçesi

Türkiye’nin İzmir ili, her ilçesiyle kendine özgü güzelliklere sahip bir yerdir. Bu ilçeler arasında Bornova, kendine özgü konumu ve zenginlikleriyle öne çıkan bir bölgedir. Yerleşimine baktığımızda, doğuda Kemalpaşa, güneyde Buca, batıda Konak ve Bayraklı, kuzeybatıda Karşıyaka ve Menemen ilçeleri, kuzeyde ise Manisa iliyle komşu olduğunu görüyoruz.

Bornova, Yamanlar Dağı’nın eteğinde 38 derece kuzey enlemi ve 27 derece doğu boylamı üzerinde bulunmaktadır. İzmir’in merkezine 8 km uzaklıkta ve İzmir Körfezi’ne 3 km doğusundadır. İlçe belediyesi 1882 yılında kurulmuş ve 1957 yılında ilçe statüsü kazanmıştır. Bornova’nın yüzölçümü 220 km²’dir.

Bornova’nın en önemli özelliği, Ege Üniversitesi’nin ana kampüsüne ve Türkiye’nin en büyük hastanelerinden biri olan Ege Üniversitesi Hastanesi’ne ev sahipliği yapmasıdır. Ayrıca Yaşar Üniversitesi’nin Selçuk Yaşar yerleşkesi de Bornova Ağaçlıyol mevkiinde bulunur.

İlçenin gelişimine katkı sağlayan unsurlar arasında iki büyük askeri birliğin varlığı, İzmir-İstanbul, İzmir-Ankara, İzmir-Aydın ve İzmir-Çanakkale karayolu ağlarının merkezinde bulunması, 2000 yılında metronun Bornova’ya ulaşmaya başlaması ve Bornova’nın sanayi bölgesi olarak belirlenen Kavaklıdere, Çiçekli, Kayadibi ve diğer semtlerinde yer alan 4 sanayi sitesi bulunması önemli rol oynamaktadır. Ayrıca İzmir Otogarı’nın da Bornova’da konumlanması, ilçenin gelişimi açısından büyük bir avantaj sağlamaktadır.

Bornova, gelişen sanayisi ve eğitim kurumlarıyla İzmir’in akciğeri konumunu sürdürmektedir. Semtlerinde yer alan yeşil alanlar, parklar ve tarihi dokusuyla Bornova, hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgi odağı olmaktadır. Şehir merkezine ulaşımı kolaylaştıran ulaşım ağı, buraya yapılan ziyaretleri daha da cazip hale getirmektedir.

Bornova’nın geçmişi ve geleceği arasında köprü kuran bu özellikler, ilçenin sürekli olarak gelişmesine katkı sağlamaktadır. Yemyeşil doğasıyla, kültürel mirasıyla ve modern yapılarıyla Bornova, İzmir’in en önemli ilçelerinden biridir.

Bornova, İzmir’in tarihine derinlemesine bir bakış sunan bir semttir. Osmanlı dönemine kadar uzanan tarihiyle, çeşitli kültürel ve mimari yapılarıyla ziyaretçilerini büyüler. Bornova’nın eski adı olan Birunabad, isim kökeni konusunda birçok farklı teoriye sahiptir. Osmanlı kayıtlarında Birunabad olarak geçen yerin, Farsça “dış, harici” anlamına gelen “birun” kelimesiyle “-abad” takısının uşmaması, Birunabad isminin başka bir şekilde tahrif edilmiş olabileceğini düşündürmektedir.

Bornova, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinde önem kazanan bir yerleşim merkezi haline gelmiştir. 1865’te Halkapınar çıkışlı bir demiryolu hattının buraya uzatılmasıyla, İzmir’in zengin Levanten ailelerinin tercih ettiği bir yer haline gelmiştir. İzmir merkezine göre daha ferah ve serin havasıyla ve mandalina bahçeleriyle ünlü olan Bornova, İngiliz konsolosluğu rezidansı ve birçok İngiliz kökenli ailenin konaklarıyla da dikkat çekmektedir. Bu durum, semtin mimari çeşitliliğini Beşikçioğlu Vadisi’nde yer alan doğal güzelliklerini vurgulamaktadır.

Bornova’nın tarihi sadece Levanten aileleriyle sınırlı değildir. Semt, özellikle 1924 Nüfus Mübadelesi sonrasında Balkanlardan gelen göçmenleri de ağırlamıştır. Kavalalılar ve Giritliler, Bornova ovasında tarım ve sebze meyvecilik faaliyetleriyle Türkiye ekonomisine önemli katkılarda bulunmuşlardır. Aynı zamanda semtte yer alan Erzene mahallesi, Roman kültürünün bir merkezi haline gelmiştir.

Bornova’nın tarihçesiyle ilgili yapılan araştırmalar, semtin köklü geçmişine ışık tutmaktadır. Eski Rum evlerinin hala var olduğu ve restore edilerek ziyaretçilere açıldığı Bornova, tarihi atmosferini korumayı başarmış bir semt olarak dikkat çekmektedir. Tarih tutkunlarının ve kültürel geziler yapmak isteyenlerin ilgisini çeken Bornova, İzmir’in tarihî yapılarına ev sahipliği yapmaktadır.